Dziś mija dokładnie 38 lat od narodzin pierwszego dziecka poczętego metodą in vitro w Polsce. 12 listopada 1987 roku w Białymstoku przyszła na świat Magda – dziewczynka, która stała się symbolem przełomu w leczeniu niepłodności. Od tego czasu procedura zapłodnienia pozaustrojowego przeszła ogromną drogę – od pionierskich prób po programy finansowane z budżetu państwa.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak doszło do narodzin pierwszego dziecka z in vitro w Polsce 38 lat temu.
- Kto tworzył pionierski zespół w Białymstoku i jak przebiegały prace nad metodą.
- Jakie efekty przynosi obecny rządowy program refundacji in vitro.
- Ile dzieci i ciąż potwierdzono w ramach programu do 11 września 2025 roku.
Początek polskiej historii in vitro
Historia polskiego in vitro rozpoczęła się w 1985 roku, kiedy prof. Marian Szamatowicz, dyrektor ówczesnego Instytutu Położnictwa i Chorób Kobiecych w Białymstoku, uczestniczył w sympozjum naukowym w Göteborgu. To tam po raz pierwszy zetknął się z metodą zapłodnienia pozaustrojowego. W kraju możliwości leczenia niepłodności były wówczas bardzo ograniczone – szczególnie w przypadku tzw. czynnika męskiego, wobec którego lekarze pozostawali bezradni.
Dwa lata później, w 1987 roku, zespół z Białegostoku osiągnął sukces. Kluczowe znaczenie miało poznanie przez dr. Jerzego Radwana we Francji nowej metody pobierania komórek jajowych — najpierw przez pęcherz moczowy, a następnie bezpośrednio przez pochwę. Umożliwiła ona uzyskanie komórek przez pochwę, co zrewolucjonizowało skuteczność procedury. W ciągu zaledwie dziewięciu lat od pierwszego udanego in vitro na świecie, białostoccy lekarze doprowadzili do narodzin dziecka.
Zespół pionierów tworzyli: prof. Marian Szamatowicz, prof. Sławomir Wołczyński, prof. Waldemar Kuczyński, prof. Jerzy Radwan, prof. Marek Kulikowski oraz dr Euzebiusz Sola.
Białystok nie zwalnia tempa
Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Białymstoku – miejsce narodzin pierwszego polskiego dziecka z in vitro – wciąż odgrywa ważną rolę w tym obszarze. Od czerwca 2024 roku, w ramach programu refundacyjnego, udało się tam uzyskać 220 ciąż. Do końca października 2025 roku potwierdzono narodziny 42 dzieci.
To dowód na to, że doświadczenie i ciągłość pracy zespołu mają realny wpływ na skuteczność procedur. A historia zatacza koło – dziś Magda, pierwsze dziecko urodzone dzięki in vitro w Polsce, sama jest już mamą.
Programy rządowe zwiększają dostępność in vitro
Obecnie procedury in vitro w Polsce są częściowo finansowane ze środków publicznych. Rządowy program leczenia niepłodności, uruchomiony ponownie w czerwcu 2024 roku, przynosi wymierne efekty. Jak podała była ministra zdrowia Izabela Leszczyna, do 11 września 2025 roku potwierdzono narodziny 4 929 dzieci, a liczba uzyskanych ciąż sięgnęła 18 387.
Program obejmuje nie tylko samą procedurę zapłodnienia pozaustrojowego, ale także kompleksową diagnostykę oraz zabezpieczenie płodności w przypadku pacjentów onkologicznych. To szczególnie ważne w kontekście terapii, które mogą trwale uszkodzić funkcje rozrodcze.
Na 2026 rok rząd zabezpieczył na kontynuację programu 600 mln zł.
Główne wnioski
- 12 listopada 1987 roku w Białymstoku urodziła się Magda – pierwsze dziecko poczęte metodą in vitro w Polsce.
- Dr Jerzy Radwan poznał we Francji nową metodę pobierania komórek jajowych, co umożliwiło przełomowe zastosowanie techniki in vitro w kraju.
- Rządowy program leczenia niepłodności doprowadził do narodzin 4 929 dzieci i 18 387 potwierdzonych ciąż do 11 września 2025 roku.
- Na 2026 rok zabezpieczono 600 mln zł na kontynuację programu, który obejmuje również diagnostykę i zabezpieczenie płodności pacjentów onkologicznych.
Źródło:
- https://www.umb.edu.pl/aktualnosci/32370,38_rocznica__pierwszego_polskiego_in_vitro
