Coraz więcej serwisów internetowych oferuje błyskawiczne e-recepty i L4 „bez wizyty” – często jedynie po wypełnieniu formularza i wniesieniu opłaty. W odpowiedzi na interpelację poselską Ministerstwo Zdrowia ujawnia, że systematycznie analizuje zjawisko, a Centrum e-Zdrowia już wdrożyło algorytmy do wykrywania nadużyć. Planowane są też zmiany legislacyjne, które mogą ograniczyć działania serwisów funkcjonujących poza standardami medycznymi.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie zagrożenia wiążą się z wystawianiem e-recept i L4 bez kontaktu z lekarzem.
- W jaki sposób algorytm CeZ analizuje wzorce wystawiania recept i identyfikuje nadużycia.
- Jakie instytucje odpowiadają za kontrole „receptomatów” i zwolnień lekarskich.
- Jakie działania legislacyjne i systemowe planuje Ministerstwo Zdrowia.
Poselska interpelacja w sprawie e-recept i L4 „bez badania”
5 sierpnia 2025 roku do Ministerstwa Zdrowia wpłynęła interpelacja grupy posłów, z Katarzyną Sójką na czele, dotycząca działalności serwisów internetowych, które oferują odpłatne wystawianie e-recept i e-zwolnień bez przeprowadzenia badania lekarskiego czy teleporady. Posłowie zwracali uwagę na reklamy z hasłami typu „e-recepta w 5 minut” czy „L4 w 15 minut”, które według nich mogą prowadzić do nadużyć i zagrażać bezpieczeństwu pacjentów.
W interpelacji wskazano konkretne serwisy, które w ten sposób działają. Oferty te często opierają się na automatyzacji procesu i ograniczają kontakt z lekarzem do minimum.
Ministerstwo: recepta to świadczenie zdrowotne
W odpowiedzi na interpelację, wiceminister zdrowia dr Tomasz Maciejewski zaznaczył, że zarówno recepty, jak i zwolnienia lekarskie, są świadczeniami zdrowotnymi w rozumieniu ustawy o działalności leczniczej. W związku z tym ich oferowanie nie może mieć charakteru reklamy, a podmioty publikujące hasła o „receptach w 5 minut” mogą naruszać przepisy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. Resort podkreśla, że nadzór nad przestrzeganiem tych przepisów należy również do UOKiK.
Algorytm w CeZ śledzi wzorce wystawiania recept
Centrum e-Zdrowia opracowało specjalny system monitorowania, który na podstawie danych z Systemu Informacji Medycznej (SIM) wykrywa wzorce charakterystyczne dla tzw. „receptomatów”. Chodzi m.in. o nietypową liczbę wystawionych recept, schematy powtarzające się u danego lekarza czy placówki, a także brak kontaktu z pacjentem.
System nie rozróżnia rodzaju wizyty (stacjonarna vs. teleporada), ale wskazuje przypadki, które są dalej analizowane pod kątem naruszeń. Zidentyfikowane przypadki trafiają do Ministerstwa Zdrowia, a następnie – po weryfikacji – mogą zostać zgłoszone do organów ścigania.
Współpraca między instytucjami i kontrole
Ministerstwo Zdrowia współpracuje w zakresie kontroli m.in. z CeZ, GIF, NFZ, Rzecznikiem Praw Pacjenta i sądownictwem zawodowym. Kontrole dotyczą zarówno ordynacji lekarskiej (NFZ), jak i jakości świadczeń (MZ). Z kolei kwestie związane z L4 pozostają w kompetencjach Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz ZUS-u.
W odpowiedzi wskazano także na obowiązujące już raportowanie wystawianych recept na środki psychotropowe i odurzające – dane te przekazywane są co dwa tygodnie do MZ.
Zapowiedziane zmiany legislacyjne
Ministerstwo wspólnie z CeZ i GIF analizuje możliwość wprowadzenia przepisów ograniczających działalność receptomatów, szczególnie w zakresie leków kontrolowanych. Planowane są również zmiany penalizujące wystawianie recept bez kontaktu z pacjentem. Zastrzeżono jednak, że takie zmiany mogą w praktyce wprowadzić pewne ograniczenia również w legalnych teleporadach.
Nadzór Maciejewskiego nad e-zdrowiem i CeZ
Wiceminister dr Tomasz Maciejewski od września 2025 roku nadzoruje m.in. cały pion e-zdrowia, departament analiz i strategii, opiekę koordynowaną oraz instytucje współpracujące z CeZ. 19 września złożył pierwszą wizytę w Centrum e-Zdrowia, co może zwiastować intensyfikację działań nad cyfryzacją usług medycznych i ich jakością.
Główne wnioski
- Ministerstwo Zdrowia uznaje wystawianie e-recept i L4 bez badania za ryzykowne i analizuje możliwości prawnych ograniczeń tego zjawiska.
- Algorytm Centrum e-Zdrowia monitoruje wzorce wystawiania e-recept i identyfikuje przypadki działania „receptomatów”.
- Kontrole są prowadzone przez CeZ, GIF, NFZ, ZUS i inne instytucje w zależności od rodzaju dokumentu i kontekstu prawnego.
- Planowane zmiany legislacyjne mają na celu ograniczenie procederu wystawiania dokumentów bez rzeczywistego kontaktu lekarza z pacjentem.
Źródło:
- https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/interpelacja.xsp?documentId=B52E6264C195471FC1258CDE0048D157&view=6
- CeZ
