Sześć miesięcy funkcjonowania Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO) pozwoliło na pierwszą, rzetelną ocenę tego, jak zmienia się organizacja opieki onkologicznej w Polsce. Podczas briefingu prasowego w Narodowym Instytucie Onkologii – PIB dyrektorzy ośrodków, konsultanci krajowi oraz przedstawiciele młodego pokolenia lekarzy przedstawili efekty, które w wielu obszarach uznano za przełomowe. Powtarzał się jeden motyw: pacjent znajduje się dziś w centrum systemu, który coraz skuteczniej opiera się na współpracy, standaryzacji i mierzalnej jakości.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie efekty przyniosło pierwsze sześć miesięcy działania Krajowej Sieci Onkologicznej i które elementy systemu zmieniły się najbardziej.
- W jaki sposób współpraca z POZ, koordynatorami i ośrodkami SOLO wpływa na szybkość i bezpieczeństwo ścieżki terapeutycznej.
- Dlaczego standaryzacja, check-listy oraz wskaźniki jakości stały się kluczowymi narzędziami poprawy diagnostyki i leczenia.
- Jak rośnie zainteresowanie onkologią kliniczną wśród młodych lekarzy i co to oznacza dla przyszłości polskiej onkologii.
KSO jako fundament nowoczesnej onkologii – pierwsze, widoczne efekty
Minęło zaledwie pół roku od uruchomienia KSO, elementu kluczowego dla realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej. Eksperci zgodnie podkreślają, że to dopiero początek, ale już dziś widać wyraźne zmiany. Na szczególną uwagę zasługują: skuteczne leczenie bliżej miejsca zamieszkania, większa przewidywalność procesu terapeutycznego oraz znaczący wzrost bezpieczeństwa pacjentów dzięki wdrożeniu standaryzacji i rosnącej roli koordynatorów.
Prof. Beata Jagielska zwróciła uwagę, że jednym z największych osiągnięć KSO jest partnerska współpraca między ośrodkami:
W centrum Krajowej Sieci Onkologicznej jest pacjent, ale nic z tego, co udało nam się wypracować, nie wydarzyłoby się bez równorzędnej współpracy między ośrodkami.
Efektem tej współpracy są grupy robocze – m.in. ds. koordynacji, kardioonkologii, inwestycji i analityki, które pracują w regularnym rytmie i rozwiązują realne problemy zgłaszane z regionów.
POZ jako kluczowy partner Krajowej Sieci Onkologicznej
Jednym z najważniejszych tematów konferencji była rola podstawowej opieki zdrowotnej (POZ). To właśnie tam pacjent zgłasza pierwsze objawy, tam pojawia się niepokój i stamtąd rozpoczyna się ścieżka onkologiczna. Dyrektor Białostockiego Centrum Onkologii, dr n. o zdr. Magdalena Borkowska, podkreśliła:
Nie wyobrażamy sobie, aby POZ nie współpracował z nami. To tam pacjent pojawia się z pierwszym niepokojem onkologicznym.
W wielu regionach udało się usprawnić relacje między POZ a ośrodkami onkologicznymi – m.in. poprzez szybkie łącza komunikacyjne czy ujednolicenie informacji zwrotnych. Co istotne, rośnie rola POZ również w dalszych etapach opieki: follow-upy pacjentów po leczeniu coraz częściej wracają do lekarzy rodzinnych.
Dyrektor Jakub Kraszewski z UCK w Gdańsku przywołał konkretne dane: ponad 50% kart DILO od lat wystawia POZ, co potwierdza strategiczną rolę tej części systemu. W jego regionie nowy edukator KSO odwiedza przychodnie i wyjaśnia lekarzom zasady ścieżek terapeutycznych. „Odwiedziłyśmy już prawie 80 lekarzy w kilkunastu podmiotach” – relacjonował.
Koordynatorzy – przewodnicy pacjenta i filar nowoczesnego systemu
Rola koordynatorów opieki onkologicznej znacząco wzrosła. To właśnie oni prowadzą pacjenta przez skomplikowany proces diagnostyczno-terapeutyczny, pomagają mu odnaleźć się w systemie i zapewniają ciągłość leczenia między ośrodkami. Prof. Mariusz Bidziński podkreślił:
Koordynatorzy to jeden z fundamentów dzisiejszej rzeczywistości onkologicznej. Pacjent, który dowiaduje się o ciężkim schorzeniu, jest zagubiony; to koordynator przeprowadza go przez skomplikowany proces leczenia.
W Narodowym Instytucie Onkologii prowadzone są intensywne szkolenia dla koordynatorów – obejmują zarówno wiedzę merytoryczną, jak i umiejętności miękkie, niezbędne w trudnych rozmowach z pacjentem. Do tej pory przeszkolono blisko tysiąc osób.
Standaryzacja ścieżek i checklisty – porządkowanie pracy całego systemu
Jednym z kluczowych narzędzi KSO okazały się checklisty i ujednolicone ścieżki pacjenta. Dzięki nim organizacja pracy stała się bardziej przewidywalna, a jakość – spójniejsza niezależnie od miejsca leczenia. Magdalena Janus-Hibner podkreśliła:
Check-listy i ścieżki pacjenta nie są dokumentami ‘do szuflady’. (…) Pacjent jest prowadzony bardziej konsekwentnie, a lekarze pracują według jednolitego standardu.
W wielu regionach checklisty stały się podstawą współpracy między ośrodkami SOLO I, SOLO II i SOLO III – umożliwiając sprawne omawianie przypadków i eliminowanie różnic w postępowaniu.
Komunikacja i centralny Portal Onkologiczny – przejrzystość po raz pierwszy na taką skalę
Prof. Piotr Rutkowski zwrócił uwagę, że jednym z najważniejszych elementów KSO jest usprawnienie komunikacji – zarówno wewnętrznej, jak i skierowanej do pacjentów.
Kluczowym narzędziem stał się Narodowy Portal Onkologiczny, odwiedzony już przez prawie 250 tys. użytkowników.
To pokazuje kompleksowość tego serwisu, który dociera nie tylko do chorych, ale i do całego społeczeństwa – podkreślił profesor.
Po raz pierwszy w historii wszystkie standardy diagnostyczno-terapeutyczne stały się publicznie dostępne – 27 wytycznych można znaleźć na Onkologia.gov.pl i stronach Krajowego Ośrodka Monitorującego.
Patomorfologia – przełomowe zmiany kadrowe, sprzętowe i organizacyjne
Patomorfologia, jeden z filarów diagnostyki, przeszła znaczącą transformację. Prof. Andrzej Marszałek przypomniał, że przez lata narastał kryzys kadrowy, który udało się zahamować dopiero po uruchomieniu KSO.
W bardzo krótkim czasie przeszkolić ponad 150 osób z technicznego zakresu przygotowywania i obróbki materiału. To krok absolutnie przełomowy.
Równolegle do zmian kadrowych przeprowadzono ogromne inwestycje sprzętowe – ponad 120 mln złotych na modernizację diagnostyki patomorfologicznej. Po raz pierwszy na taką skalę wprowadzane są standardy i akredytacje jednostek.
Patomorfolodzy stają się również integralną częścią konsyliów – odchodząc od modelu pracy „na zapleczu”.
Analityka i rozliczenia – porządkowanie danych, usprawnienie przepływu informacji
Dyrektor Jakub Kraszewski zwrócił uwagę, że dopiero spójny system zbierania danych ujawnił realny obraz funkcjonowania ścieżek:
Zaczęliśmy między innymi sprawdzać, jak skuteczne jest działanie choćby w obszarze konsyliów. Wiemy już, że ponad 20% z nich nie odbywa się albo odbywa się nieprawidłowo, więc mamy jasny sygnał, gdzie trzeba poprawić procesy. Dzięki temu, że się ‘zsieciowaliśmy’, możemy bardzo szybko wymieniać dane i reagować.
Dzięki cyfryzacji udało się stworzyć narzędzie rejestrujące cały ruch pacjenta – od przekierowań po konsylia. Umożliwia ono szybką identyfikację błędów i ich eliminację.
Wskaźniki jakości – po raz pierwszy system widać tak szczegółowo
Jednym z największych osiągnięć KSO jest wdrożenie mierzalnych wskaźników jakości. Pierwsze zestawy – dla raka piersi i raka jelita grubego – już obowiązują, kolejnych (m.in. rak płuca, prostaty, jajnika) należy spodziewać się wkrótce.
Dyrektor Beata Jagielska poinformowała, że ponad 75% pacjentów rozpoczyna leczenie w ciągu 14 dni od konsylium, co jest wynikiem bardzo dobrym.
Równie istotne są dane dotyczące leczenia blisko domu:
- SOLO I – blisko 60% pacjentów pozostaje na miejscu
- SOLO II – ok. 80%
- SOLO III – ponad 90%
To dowód, że mechanizmy kierowania pacjentów działają zgodnie z założeniami.
Onkologia kliniczna przyciąga młode pokolenie lekarzy
Wzrost zainteresowania specjalizacją z onkologii klinicznej jest jednym z najbardziej pozytywnych sygnałów. Dane CMKP pokazują, że:
- wiosną 2023 specjalizację wybrało 7 osób,
- wiosną 2025 — 27 osób,
- jesienią liczba rezydentów wzrosła z 60 do 70,
- ogółem rok do roku – z 84 do 97 nowych lekarzy.
Paulina Kalman podkreśliła:
Onkologia przestała być postrzegana jako dziedzina bezradności. To najszybciej rozwijająca się gałąź medycyny, z dostępem do nowych terapii i realną możliwością wyleczania pacjentów. Jest interdyscyplinarna, oferuje ogromne możliwości rozwoju – i to właśnie przyciąga młodych – zaznaczyła.
SOF prowadzi warsztaty, konferencje i wymiany doświadczeń, które realnie wpływają na wybór ścieżki zawodowej.
Krajowa Sieć Onkologiczna po sześciu miesiącach – podsumowanie
Krajowa Sieć Onkologiczna dowodzi, że polska onkologia weszła w etap realnej, mierzalnej modernizacji. System opiera się dziś na współpracy, partnerskiej komunikacji, standaryzacji i jakości, która po raz pierwszy jest oceniana na podstawie twardych danych.
Eksperci zgodnie twierdzą, że to dopiero początek, ale już teraz widać, że pacjent jest prowadzony bardziej konsekwentnie, szybciej trafia do właściwego ośrodka, a poziom opieki coraz mniej zależy od miejsca zamieszkania.
Najważniejsze pozostaje jedno: pacjent jest dziś bezpieczniejszy niż kiedykolwiek wcześniej.
Główne wnioski
- Krajowa Sieć Onkologiczna przynosi wymierne efekty już po sześciu miesiącach: leczenie odbywa się bliżej domu, a proces terapeutyczny jest bardziej przewidywalny i lepiej koordynowany.
- Wskaźniki jakości potwierdzają poprawę funkcjonowania systemu — ponad 75% pacjentów rozpoczyna terapię w ciągu 14 dni od konsylium, a w SOLO I, II i III odpowiednio 60%, 80% i ponad 90% chorych może być leczonych lokalnie.
- Patomorfologia, koordynacja i komunikacja odnotowały największy progres: przeszkolono ponad 150 nowych techników, uruchomiono Portal Onkologiczny, a checklisty wprowadzono we wszystkich poziomach referencyjności.
- Onkologia kliniczna staje się coraz atrakcyjniejszą specjalizacją: liczba rezydentów wzrosła z 84 do 97 rok do roku, a wiosenny nabór wzrósł z 7 do 27 osób w ciągu dwóch lat.
Źródło:
- https://nio.gov.pl/eksperci-podsumowali-pierwsze-szesc-miesiecy-dzialania-krajowej-sieci-onkologicznej
