Nowe badanie zaprezentowane na Kongresie ECNP ujawnia istotne różnice w diagnozowaniu ADHD u kobiet i mężczyzn. Mimo że objawy pojawiają się w tym samym wieku, kobiety otrzymują diagnozę średnio o pięć lat później, co wiąże się z poważniejszymi konsekwencjami klinicznymi, w tym większym ryzykiem depresji, lęku i obniżonego funkcjonowania. Wyniki te podkreślają potrzebę uwzględniania różnic płciowych w diagnostyce i leczeniu ADHD.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego ADHD u kobiet diagnozowane jest średnio 5 lat później niż u mężczyzn
- Jakie objawy ADHD mogą być mniej zauważalne u dziewcząt i kobiet
- Jakie konsekwencje niesie ze sobą opóźniona diagnoza dla zdrowia psychicznego
- Dlaczego uwzględnianie różnic płciowych w diagnostyce ADHD jest kluczowe dla skutecznej terapii
ADHD u kobiet diagnozowane z opóźnieniem
Zespół naukowców kierowany przez dr Silvię Amoretti z Barcelony przedstawił na Kongresie ECNP w Amsterdamie wyniki badań, które rzucają nowe światło na różnice płciowe w diagnozowaniu i przebiegu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD).
Zgodnie z ustaleniami badaczy, kobiety z ADHD otrzymują diagnozę średnio o pięć lat później niż mężczyźni, mimo że objawy pojawiają się w tym samym wieku. Oznacza to, że przez wiele lat nie otrzymują właściwego wsparcia terapeutycznego, co przekłada się na większe trudności emocjonalne, funkcjonalne i społeczne. Dr Amoretti podkreśliła:
ADHD dotyka miliony ludzi, ale nasza wiedza na temat tego, jak objawia się i jak wpływa na mężczyzn i kobiety, pozostaje ograniczona. Stwierdziliśmy, że kobiety są niedodiagnozowane, często diagnozę stawia się wiele lat później niż mężczyzn. To opóźnienie może prowadzić do gorszych wyników klinicznych, w tym depresji, lęku i upośledzenia funkcji.
Różnice płci w diagnozie i objawach
Badacze przeanalizowali dane 900 dorosłych pacjentów (54,9% mężczyzn i 45,1% kobiet, średni wiek 36,94 lat), u których ADHD zostało po raz pierwszy zdiagnozowane w ramach programu ambulatoryjnego w Barcelonie.
Średni wiek diagnozy wynosił 28,96 lat u kobiet i 24,13 lat u mężczyzn, przy czym objawy występowały wcześniej w obu grupach. Mężczyźni byli trzykrotnie bardziej narażeni na problemy prawne (18,1%) w porównaniu z kobietami (6,6%). Z kolei kobiety częściej zmagały się z depresją, lękiem i problemami w codziennym funkcjonowaniu. Jak wyjaśnia dr Amoretti:
Odkryliśmy, że chociaż objawy ADHD pojawiały się w podobnym wieku u mężczyzn i kobiet, u kobiet diagnozę stawiano około pięć lat później. W momencie diagnozy objawy były poważniejsze, słabiej funkcjonowały w życiu codziennym oraz częściej występowała u nich depresja i lęk. Jest to istotne, ponieważ pokazuje, że ADHD często pozostaje niezauważone u kobiet, dopóki nie stanie się poważnym problemem.
ADHD u kobiet – mniej widoczne objawy, większe skutki
Według autorów badania, różnice w zachowaniu między chłopcami, a dziewczętami mogą tłumaczyć, dlaczego ADHD u kobiet tak często pozostaje niezdiagnozowane.
U chłopców zaburzenie częściej objawia się nadpobudliwością i impulsywnością, co zwraca uwagę rodziców i nauczycieli. U dziewcząt natomiast przeważają objawy nieuwagi, subtelniejsze i mniej destrukcyjne, przez co rzadziej prowadzą do skierowania na diagnozę.
Ma to istotne znaczenie kliniczne, ponieważ oznacza, że kobiety po prostu nie są leczone wystarczająco wcześnie, a często w ogóle nie są diagnozowane. Podobne tendencje obserwujemy na całym świecie, więc prawdopodobnie jest to problem globalny. Charakter tego schorzenia prowadzi do gorszej diagnozy u kobiet na całym świecie, co oznacza, że kobiety mogą stracić średnio pięć lat leczenia, czyli pięć lat lepszego życia – wyjaśniła dr Amoretti.
Wpływ hormonów i brak świadomości klinicznej
Na opóźnienia w diagnozowaniu ADHD u kobiet wpływa również niska świadomość medyczna dotycząca różnic płciowych oraz czynniki hormonalne, które mogą modulować objawy zaburzenia.
Komentując wyniki badania, prof. Sandra Kooij z Amsterdam UMC/VUmc i PsyQ w Hadze podkreśliła:
Badanie Sylvii Amoretti i współpracowników pokazuje opóźnienie w diagnozie ADHD u dziewcząt i kobiet w porównaniu z chłopcami i mężczyznami. Różny obraz objawów, brak świadomości klinicystów, że kobiety również cierpią na ADHD, oraz zmiany hormonalne prowadzące do poważnych wahań nastroju w ostatnim tygodniu cyklu – to wszystko jest przyczyną różnic w czasie diagnozy ADHD u kobiet i mężczyzn.
Jednocześnie ekspertka zwróciła uwagę, że rosnąca świadomość społeczna i medyczna zaczyna poprawiać sytuację:
Rosnąca świadomość zarówno społeczeństwa, jak i medycyny pomaga dziewczętom i kobietom uzyskać pomoc wcześniej, gdy jej potrzebują.
Konsekwencje opóźnionej diagnozy
Brak rozpoznania ADHD u kobiet przez lata przekłada się na poważne skutki psychologiczne i społeczne. Osoby te częściej zmagają się z niską samooceną, wypaleniem zawodowym, trudnościami w relacjach interpersonalnych i zaburzeniami nastroju.
Nieprawidłowo rozpoznane ADHD bywa mylone z depresją lub zaburzeniami lękowymi, przez co pacjentki otrzymują nieskuteczne leczenie farmakologiczne lub psychoterapeutyczne. Z tego względu eksperci apelują o uwzględnianie różnic płci w diagnostyce i szkoleniu klinicystów, aby umożliwić kobietom wcześniejszy dostęp do skutecznej terapii.
Potrzeba zmiany perspektywy w diagnostyce ADHD
Nowe badania zaprezentowane na Kongresie ECNP potwierdzają, że ADHD u kobiet wymaga większej uwagi diagnostycznej i edukacji wśród specjalistów. Różnice płci w objawach i ich percepcji społecznej sprawiają, że wiele kobiet przez lata pozostaje bez właściwego leczenia, co negatywnie wpływa na ich zdrowie psychiczne i funkcjonowanie.
Rosnąca świadomość tego problemu stanowi szansę na zmianę – na wcześniejszą diagnozę, skuteczniejszą terapię i poprawę jakości życia kobiet z ADHD.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- Kobiety z ADHD otrzymują diagnozę średnio w wieku 28,96 lat, podczas gdy u mężczyzn diagnoza stawiana jest około 5 lat wcześniej – mimo że objawy pojawiają się w tym samym wieku.
- Objawy ADHD u kobiet są mniej widoczne – częściej przejawiają się jako nieuwaga niż nadpobudliwość, co utrudnia wczesne rozpoznanie zaburzenia.
- Opóźniona diagnoza wiąże się z większym ryzykiem depresji, lęku i upośledzenia funkcjonowania, a kobiety często trafiają pod opiekę psychiatryczną dopiero w zaawansowanym stadium problemu.
- Eksperci apelują o wprowadzenie narzędzi diagnostycznych uwzględniających różnice płci i zwiększanie świadomości społecznej i klinicznej na temat ADHD u dziewcząt i kobiet.
Źródło:
- European College of Neuropsychopharmacology
- European Psychiatry
