Jak uzyskać kontrakt z NFZ – praktyczny przewodnik

Dla wielu podmiotów działających w ochronie zdrowia zawarcie umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia to kluczowy krok do rozwoju placówki i pozyskania stabilnego źródła finansowania. Choć kontrakt z NFZ otwiera dostęp do szerokiej grupy pacjentów ubezpieczonych, droga do jego uzyskania bywa skomplikowana i wymaga spełnienia licznych warunków formalnych. Poniżej wyjaśniamy, kto może ubiegać się o kontrakt, jakie są dostępne tryby oraz jak wygląda cały proces – od ogłoszenia do podpisania umowy.

Z tego artykułu dowiesz się…

• Kto może ubiegać się o kontrakt z NFZ i jakie warunki musi spełnić.
• Jakie są różnice między konkursem ofert a trybem rokowań.
• Jak wygląda proces składania oferty i negocjacji z Funduszem.
• W jakich przypadkach można odwołać się od decyzji NFZ.

Czym jest kontrakt NFZ?

Kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia to podstawowy instrument, dzięki któremu świadczeniodawcy mogą realizować świadczenia zdrowotne finansowane ze środków publicznych. Umowa reguluje zasady współpracy między NFZ a podmiotem leczniczym – niezależnie od jego formy prawnej – i określa dokładnie, jakie świadczenia medyczne będą wykonywane, w jakim zakresie, dla kogo i na jakich warunkach.

Podpisując kontrakt, placówka staje się częścią publicznego systemu opieki zdrowotnej, zobowiązując się do realizacji świadczeń zgodnie z obowiązującymi przepisami, standardami medycznymi oraz limitami określonymi przez Fundusz. NFZ z kolei zobowiązuje się do finansowania tych świadczeń w granicach określonej w umowie kwoty zobowiązania.

Każda umowa zawiera elementy wspólne dla wszystkich kontraktów, takie jak:

• oznaczenie stron (Fundusz i świadczeniodawca),
• okres obowiązywania umowy,
• rodzaj i zakres udzielanych świadczeń,
• limity świadczeń oraz ich wartość finansowa,
• zasady rozliczeń i przekazywania sprawozdań,
• procedury kontroli i nadzoru nad realizacją umowy.

W kontrakcie można również zawrzeć klauzulę umożliwiającą zlecanie części świadczeń podwykonawcom – np. laboratoriom, diagnostom lub innym placówkom współpracującym. To rozwiązanie szczególnie przydatne dla mniejszych podmiotów, które nie posiadają pełnego zaplecza diagnostycznego lub kadrowego.

ZOBACZ KONIECZNIE Jak otworzyć gabinet lekarski krok po kroku – poradnik dla lekarzy

W praktyce kontrakt z NFZ stanowi formalne potwierdzenie, że dana placówka ma prawo udzielać świadczeń refundowanych, a pacjenci mogą korzystać z usług bezpłatnie w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Dla Funduszu to natomiast narzędzie planowania i kontroli wydatków publicznych w ochronie zdrowia – zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym.

Kto może ubiegać się o kontrakt NFZ?

O kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia mogą ubiegać się wszystkie podmioty, które spełniają definicję świadczeniodawcy w rozumieniu ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Oznacza to zarówno osoby prawne (np. spółki prowadzące przychodnie lub szpitale), jak i osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą, posiadające odpowiednie uprawnienia do udzielania świadczeń zdrowotnych – np. lekarze, pielęgniarki, położne czy fizjoterapeuci.

Zdolność do ubiegania się o kontrakt mają również podmioty realizujące określone zadania z zakresu ochrony zdrowia, nawet jeśli nie udzielają świadczeń w klasycznym rozumieniu. Dotyczy to m.in. firm zaopatrujących pacjentów w wyroby medyczne na zlecenie, a także podmiot świadczący opiekę farmaceutyczną.

Czy każdy może ubiegać się o kontrakt z NFZ?

Nie każdy podmiot, nawet spełniający formalne kryteria działalności leczniczej, może ubiegać się o kontrakt z Narodowym Funduszem Zdrowia. Przepisy przewidują wykluczenia, które mają na celu ochronę systemu przed nieuczciwymi praktykami oraz zapewnienie odpowiedniego poziomu jakości świadczeń.

Pierwsze ograniczenie dotyczy podmiotów, z którymi NFZ rozwiązał wcześniej umowę bez zachowania okresu wypowiedzenia z przyczyn leżących po stronie świadczeniodawcy. Jeśli taka sytuacja miała miejsce w ciągu ostatnich 5 lat przed ogłoszeniem nowego postępowania, to oferta złożona przez ten podmiot zostanie odrzucona.

Kolejne ograniczenie wynika z art. 132 ust. 3 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z tym przepisem, umowy nie można zawrzeć z lekarzem, pielęgniarką, położną ani inną osobą wykonującą zawód medyczny, jeżeli osoba ta udziela już świadczeń u świadczeniodawcy, który ma zawartą umowę z NFZ.

Oferentów obowiązują również inne warunki – wynikające z przepisów wykonawczych oraz dokumentacji konkursowej. Brak spełnienia choćby jednego z nich skutkuje odrzuceniem oferty jeszcze na etapie oceny formalnej. Dlatego przed przystąpieniem do postępowania konieczna jest rzetelna weryfikacja sytuacji kadrowej, prawnej i organizacyjnej danego podmiotu.

ZOBACZ KONIECZNIE Marketing placówki medycznej – 10 skutecznych wskazówek

Jakie są zalety i wady kontraktu z NFZ?

Zawarcie umowy z NFZ to dla placówki medycznej przede wszystkim gwarancja stabilnego źródła finansowania. Świadczenia wykonane zgodnie z zapisami kontraktu są rozliczane w cyklach miesięcznych lub kwartalnych, co pozwala planować budżet i utrzymać płynność finansową. Współpraca z Funduszem to również większa wiarygodność w oczach pacjentów – kontrakt stanowi potwierdzenie, że placówka spełnia określone standardy jakości i posiada odpowiednie zaplecze kadrowo-techniczne.

Dla wielu podmiotów istotną zaletą jest też stały dopływ pacjentów, ponieważ kontraktowane świadczenia są realizowane w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, a więc bez dodatkowych kosztów dla osób ubezpieczonych. W praktyce oznacza to pełniejsze wykorzystanie potencjału kadry i infrastruktury.

Z drugiej strony, kontrakt z NFZ wiąże się z wysokim poziomem formalizacji i ograniczoną elastycznością. Fundusz określa nie tylko sposób rozliczeń, ale również liczbę świadczeń, zasady kwalifikacji pacjentów i standardy postępowania. Każde odstępstwo od zapisów umowy może skutkować odmową zapłaty lub koniecznością zwrotu środków.

Kolejnym wyzwaniem jest rozbudowany system sprawozdawczości i kontroli – świadczeniodawcy muszą regularnie przekazywać dane o wykonanych usługach, przestrzegać szczegółowych zarządzeń Prezesa NFZ i utrzymywać zgodność z obowiązującymi przepisami. Dla mniejszych podmiotów oznacza to dodatkowe obciążenie administracyjne i konieczność utrzymania personelu zajmującego się rozliczeniami.

Warto też pamiętać, że kontrakt nie gwarantuje nieograniczonego finansowania. W większości przypadków NFZ rozlicza świadczenia jedynie do wysokości przyznanego limitu, a tzw. nadwykonania mogą być zapłacone dopiero po odrębnym rozpatrzeniu przez Fundusz – i tylko wtedy, gdy uzna je za medycznie uzasadnione i finansowo możliwe.

Jak uzyskać kontrakt NFZ? Jakie tryby?

Zawarcie umowy z NFZ jest możliwe tylko po przejściu odpowiedniej procedury – a więc po pozytywnym zakończeniu postępowania prowadzonego przez Fundusz. Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej przewiduje dwa tryby postępowania:

• Konkurs ofert – podstawowy i najczęściej stosowany tryb, otwarty dla wszystkich świadczeniodawców spełniających wymagania formalne.
• Rokowania – tryb wyjątkowy, stosowany tylko w szczególnych sytuacjach przewidzianych przepisami.

W obu przypadkach wymagane jest posiadanie odpowiedniego statusu prawnego, uprawnień do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz zaplecza lokalowego, kadrowego i technicznego.

ZOBACZ KONIECZNIE Jak lekarz może budować markę osobistą w internecie? [Personal branding]

Uzyskanie kontraktu NFZ w trybie konkursowym

Tryb konkursowy to standardowa forma współpracy z NFZ, prowadzona w sposób przejrzysty i konkurencyjny. Postępowania ogłaszane są przez wojewódzkie oddziały Funduszu i publikowane na stronach internetowych oddziałów oraz centrali.

Ogłoszenie zawiera m.in. informacje o:

• rodzaju i zakresie świadczeń będących przedmiotem postępowania,
• miejscu ich realizacji,
• terminach składania ofert,
• warunkach uczestnictwa.

Oferent składa komplet dokumentów, w tym:

• aktualny wpis do rejestru podmiotów wykonujących działalność leczniczą,
• dokumentację lokalową i sprzętową,
• wykaz personelu wraz z kopiami dokumentów potwierdzających kwalifikacje,
• certyfikaty jakości (jeśli są wymagane),
• oświadczenia wymagane w dokumentacji konkursowej.

Postępowanie konkursowe dzieli się na dwie części:

• jawną, w której komisja otwiera oferty, sprawdza ich kompletność oraz dopuszcza oferentów do dalszego etapu,
• niejawną, podczas której prowadzone są negocjacje dotyczące m.in. liczby świadczeń, terminu ich realizacji oraz ceny jednostkowej.

NFZ nie wybiera automatycznie oferty najtańszej – decyduje kombinacja kryteriów m.in.: jakość, cena, dostępność świadczeń.

Po zakończeniu negocjacji oferenci składają oferty końcowe, które są oceniane przez komisję. Wybrany podmiot zostaje zaproszony do podpisania umowy.

Uzyskanie kontraktu NFZ w trybie rokowania

Rokowania to szczególny tryb zawierania umów, stosowany przez Fundusz wyłącznie w uzasadnionych przypadkach. Jest to rozwiązanie szybsze niż konkurs, ale dostępne jedynie w sytuacjach wskazanych w rozporządzeniu:

1. Unieważnienie konkursu ofert, przy zachowaniu tych samych warunków świadczeń.
2. Pilna potrzeba zawarcia umowy, np. w przypadku braku dostępu do świadczeń na danym terenie, nagłego wzrostu potrzeb zdrowotnych, sytuacji kryzysowych lub klęsk żywiołowych.
3. Ograniczona liczba świadczeniodawców, np. w przypadku świadczeń wysokospecjalistycznych, gdy w regionie działa mniej niż pięć kwalifikujących się podmiotów.

Ostateczne warunki umowy ustalane są indywidualnie, na podstawie rozmów i dokumentacji potwierdzającej zdolność do realizacji świadczeń.

ZOBACZ KONIECZNIE Ubezpieczenie OC lekarza – co obejmuje obowiązkowa polisa i kogo dotyczy?

Czy można odwołać się od decyzji NFZ?

Tak – oferent biorący udział w postępowaniu konkursowym ma prawo zakwestionować decyzje podejmowane przez komisję konkursową lub Prezesa NFZ.

Pierwszym krokiem jest złożenie protestu – przysługuje on w sytuacji, gdy uczestnik konkursu kwestionuje określoną czynność komisji, np. odrzucenie oferty, niedopuszczenie do negocjacji lub nieprawidłowe przeprowadzenie oceny. Protest należy wnieść najczęściej w terminie 7 dni od daty ogłoszenia wyników. Składa się go bezpośrednio do komisji konkursowej.Jeśli protest nie został uwzględniony, możliwe jest wniesienie odwołania do wyższej instancji NFZ. Przysługuje ono w terminie 7 dni od dnia otrzymania rozpatrzenia protestu.