Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) przygotowuje się do ogólnopolskiej kontroli kart szczepień dzieci, która może ruszyć już w przyszłym tygodniu. Celem jest zebranie rzetelnych danych na temat faktycznego poziomu zaszczepienia 7,5 miliona dzieci przeciwko 13 chorobom zakaźnym. Inspektorat chce zidentyfikować grupy niezaszczepionych dzieci i przygotować grunt pod cyfryzację systemu nadzoru nad szczepieniami. Eksperci ostrzegają, że wzrost odmów szczepień może prowadzić do powrotu groźnych chorób zakaźnych, dlatego tak ważna jest dokładna weryfikacja danych.
Cel kontroli – rzetelne dane o zaszczepieniu dzieci
Główny Inspektorat Sanitarny (GIS) kończy przygotowania do ogólnopolskiej kontroli kart szczepień dzieci. Zgodnie z zapowiedzią głównego inspektora sanitarnego, dr. Pawła Grzesiowskiego, działania mają rozpocząć się już w przyszłym tygodniu. Celem kontroli jest uzyskanie rzeczywistych danych na temat zaszczepienia dzieci przeciwko 13 chorobom zakaźnym.
Jutro przekazujemy przygotowaną dokumentację dotyczącą kontroli kart szczepień wszystkich dzieci do działu prawnego. Jeśli otrzymamy zielone światło, to od przyszłego tygodnia kontrola ruszy w całej Polsce – poinformował Grzesiowski.
GIS zapowiedział kontrole miesiąc temu, a obecnie finalizuje ich organizację. Inspektorat zapewnia, że przegląd kart szczepień nie będzie miał charakteru poszukiwania nieprawidłowości, lecz ma na celu stworzenie kompleksowego rejestru zaszczepionych dzieci.
Trzy grupy niezaszczepionych dzieci
Zdaniem GIS kontrola ujawni trzy główne grupy dzieci, które nie otrzymały wymaganych szczepień.
- Dzieci, które „zniknęły” z systemu. Według analizy danych z jednego z województw, około 5% dzieci nie figuruje w krajowych rejestrach szczepień. Przyczyną może być wyjazd za granicę lub brak przekazanych danych.
Po analizie danych jednego z województw wiemy, że właśnie około pięciu procent dzieci znika z systemu. Znaczy to, że nie ma ich kart szczepień, nie wiemy, czy były zaszczepione, czy nie. Być może wyjechały za granicę – wyjaśnił Grzesiowski.
- Dzieci, których stan zdrowia uniemożliwił szczepienie. Niektóre dzieci nie mogły zostać zaszczepione ze względów medycznych. Obejmuje to zarówno przeciwwskazania trwałe, jak i czasowe, wynikające z aktualnego stanu zdrowia dziecka.
- Dzieci, których rodzice odmówili szczepienia. Liczba odmów szczepień w Polsce wzrosła drastycznie w ostatnich latach. W 2023 roku zanotowano ponad 87 tysięcy takich przypadków. GIS podkreśla jednak, że nie wszyscy rodzice świadomie rezygnują ze szczepień.
Mamy przekonanie, że większość z ich rodziców to nie są antyszczepionkowcy – stwierdził dr Grzesiowski.
Część z nich mogła po prostu przeoczyć obowiązek szczepienia lub napotkać trudności w dostępie do placówki wykonującej szczepienia. W wielu regionach Polski zlikwidowano bowiem punkty konsultacyjne, które wcześniej ułatwiały rodzicom podjęcie decyzji o szczepieniu.
Przejście na system cyfrowy
Jednym z długoterminowych efektów kontroli ma być stopniowe przejście z papierowych na elektroniczne karty szczepień. Obecnie cyfrowy rejestr obejmuje wyłącznie szczepienia zalecane, natomiast w przypadku szczepień obowiązkowych nadal korzysta się głównie z dokumentacji papierowej.
To będzie wyjściowa baza danych do scyfryzowanego systemu nadzoru nad szczepieniami ochronnymi w Polsce – zapowiedział szef GIS.
Brak precyzyjnych danych na temat szczepień był jednym z głównych problemów wskazanych w raporcie pokontrolnym Najwyższej Izby Kontroli (NIK) opublikowanym w listopadzie 2024 r. Dokument wykazał, że obecnie nie ma jasnych informacji o tym, ile osób powinno zostać zaszczepionych, ilu osobom podano szczepionkę oraz jaka jest rzeczywista liczba odmów.
Ryzyko wzrostu liczby odmów szczepień
Eksperci alarmują, że dalszy wzrost liczby odmów szczepień może prowadzić do powrotu groźnych chorób zakaźnych, które przez dekady były skutecznie eliminowane dzięki szczepieniom ochronnym.
NIK ostrzega, że bez skutecznej kontroli i odpowiednich działań informacyjnych istnieje realne ryzyko wystąpienia ognisk epidemicznych. Zjawisko to obserwowano już w innych krajach, gdzie spadek liczby zaszczepionych dzieci doprowadził do wzrostu zachorowań na odrę czy krztusiec.
GIS zapowiada, że po zakończeniu kontroli podejmie kroki, aby dotrzeć do wszystkich dzieci, które nie zostały zaszczepione z powodów innych niż medyczne.
Źródło:
- GIS
