Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników wystosowało oficjalne pismo do Ministry Zdrowia Izabeli Leszczyny, domagając się jednoznacznej interpretacji przepisów dotyczących legalnego przerywania ciąży. Pismo z dnia 10 kwietnia 2025 roku dotyczy praktycznego rozumienia terminu „przerwanie ciąży” w świetle ustawy z 1993 roku i potencjalnej odpowiedzialności karnej lekarzy.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie wątpliwości prawne zgłasza Zarząd Główny PTGiP wobec obecnych regulacji dotyczących przerwania ciąży
- Dlaczego brak precyzyjnych przepisów może prowadzić do odpowiedzialności karnej lekarzy
- Co oznacza zdolność płodu do samodzielnego życia i jak wpływa na decyzje medyczne
- Czym różni się aktualna sytuacja prawna od tej obowiązującej przed uchyleniem przesłanki embriopatologicznej
PTGiP prosi Ministerstwo o jednoznaczną wykładnię przepisów
Zarząd Główny PTGiP zwrócił się do resortu zdrowia z prośbą o potwierdzenie prawidłowości wykładni art. 4a ustawy o planowaniu rodziny. Przepis ten dopuszcza legalne przerwanie ciąży, jeżeli ciąża zagraża życiu lub zdrowiu kobiety, bądź powstała w wyniku czynu zabronionego.
W przypadku czynu zabronionego ustawodawca wyznacza granicę 12 tygodni od początku ciąży. W odniesieniu natomiast do przesłanki zdrowotnej – termin nie jest określony. Wcześniej obowiązywała również tzw. przesłanka embriopatologiczna, która dopuszczała przerwanie ciąży w przypadku ciężkich wad płodu, jednak została uchylona. Przepis ten wskazywał granicę czasową – do momentu, gdy płód osiągnie zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety ciężarnej. Obecnie, wobec braku tej przesłanki i niejednoznaczności przepisów w kontekście zagrożenia dla zdrowia i życia kobiety, praktyka kliniczna staje się trudna do jednoznacznej oceny. To właśnie ten brak precyzji budzi kontrowersje i może prowadzić do różnic w interpretacji prawa przez lekarzy i sądy.
Co w sytuacji, gdy płód jest już zdolny do życia poza organizmem matki?
W swoim piśmie PTGiP powołuje się na opinię zawartą m.in. w „Systemie prawa medycznego”, zgodnie z którą możliwa jest terminacja ciąży bardzo zaawansowanej. Jednocześnie Towarzystwo zaznacza, że jeżeli płód osiągnął zdolność do samodzielnego życia poza organizmem kobiety, to „przerwanie ciąży powinno być dokonane w sposób, który umożliwia także jego uratowanie”.
W praktyce oznacza to, że procedura powinna polegać na wcześniejszym porodzie lub cesarskim cięciu – a nie na celowym uśmierceniu płodu. Działania niezgodne z tą zasadą mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej.
Potencjalne konsekwencje prawne dla lekarzy
Zarząd Główny PTGiP zwraca uwagę, że niejasność przepisów może narażać lekarzy na zarzut popełnienia przestępstwa z art. 152 § 3 Kodeksu karnego. Artykuł ten przewiduje karę pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat za przerywanie ciąży po osiągnięciu przez dziecko poczęte zdolności do życia poza organizmem matki.
Zgodnie z argumentacją Towarzystwa, nawet jeśli spełniona jest przesłanka zagrożenia życia lub zdrowia matki, lekarz nie ma prawa do działań, które bezpośrednio prowadzą do śmierci płodu, jeżeli ten może przeżyć poza łonem.
Środowisko medyczne czeka na jasne stanowisko resortu
Pismo do Ministerstwa Zdrowia wynika – jak podkreśla PTGiP – z konieczności jednoznacznego potwierdzenia zasadności tej wykładni. Dla lekarzy wykonujących procedury z zakresu ginekologii i położnictwa, wyjaśnienie to ma kluczowe znaczenie nie tylko z punktu widzenia bezpieczeństwa prawnego, ale także etycznego.
Brak klarownych wytycznych może powodować wstrzemięźliwość w działaniu nawet w przypadkach, w których interwencja lekarska jest w pełni uzasadniona medycznie.
Główne wnioskiGłówne wnioski
- Zarząd Główny PTGiP wystosował pismo do Minister Zdrowia z prośbą o interpretację art. 4a ustawy o planowaniu rodziny w kontekście przerwania ciąży.
- Przesłanka zagrożenia życia lub zdrowia kobiety nie ma określonego limitu czasowego, co budzi wątpliwości praktyczne i prawne.
- Przesłanka embriopatologiczna została uchylona; wcześniej pozwalała na przerwanie ciąży do momentu osiągnięcia przez płód zdolności do życia poza organizmem matki.
- Nieprecyzyjne przepisy mogą prowadzić do ryzyka odpowiedzialności karnej lekarza zgodnie z art. 152 § 3 kodeksu karnego.
Źródło:
- ptgin.pl
