Sepsa pozostaje jedną z głównych przyczyn zgonów na świecie. To gwałtowna, niekontrolowana reakcja organizmu na infekcję, prowadząca do niewydolności narządów i śmierci nawet u ponad 10% chorych. Dotychczasowe badania sugerowały, że osoby z cukrzycą typu 2 mogą być bardziej narażone na rozwój sepsy. Nowe, długoletnie badanie przeprowadzone w Australii dostarcza solidnych danych potwierdzających ten związek – a także identyfikuje grupy pacjentów o szczególnie wysokim ryzyku.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie są nowe dowody na związek między cukrzycą typu 2 a ryzykiem sepsy.
- Dlaczego młodzi dorośli i mężczyźni z cukrzycą są szczególnie narażeni.
- Jakie modyfikowalne czynniki zwiększają ryzyko ciężkich zakażeń.
- Co można zrobić, aby ograniczyć ryzyko sepsy u osób z cukrzycą typu 2.
Badanie Fremantle Diabetes Study Phase II – założenia i metodologia
Australijscy naukowcy z Uniwersytetu Australii Zachodniej, pod kierownictwem profesor Wendy Davis, przeanalizowali dane z badania Fremantle Diabetes Study Phase II. Badanie objęło ponad 7000 dorosłych mieszkańców jednej z wielokulturowych dzielnic Perth, w tym 1430 osób z cukrzycą typu 2 oraz 5720 osób bez cukrzycy, dopasowanych pod względem wieku, płci i miejsca zamieszkania.
Średni wiek uczestników wynosił 66 lat, a ponad połowę stanowili mężczyźni. Dane zbierano w latach 2008–2021, monitorując uczestników aż do wystąpienia sepsy, rozpoznania nowej cukrzycy, zgonu lub końca badania.
Wyniki: cukrzyca typu 2 podwaja ryzyko sepsy
Wyniki są jednoznaczne: cukrzyca typu 2 wiązała się z dwukrotnie wyższym ryzykiem sepsy w porównaniu z grupą kontrolną. Sepsa wystąpiła u 11,8% uczestników z cukrzycą typu 2 oraz u 5,0% osób bez tej choroby.
Jeszcze bardziej alarmujące dane dotyczyły młodszych dorosłych – w grupie wiekowej 41–50 lat ryzyko rozwoju sepsy było aż 14,5 razy wyższe u osób z cukrzycą typu 2.
Kto jest szczególnie narażony?
Analiza wykazała, że pewne grupy pacjentów z cukrzycą typu 2 są znacznie bardziej narażone na sepsę. Wśród nich znaleźli się:
- osoby poniżej 60. roku życia,
- mężczyźni,
- rdzenni mieszkańcy Australii (ryzyko 3-krotnie wyższe),
- osoby palące tytoń (wzrost ryzyka o 83%),
- pacjenci z polineuropatią, chorobą naczyń mózgowych, wyższym tętnem i podwyższonym NT-proBNP,
- osoby stosujące insulinę i z podwyższonym poziomem glukozy na czczo.
Nasze badanie zidentyfikowało kilka modyfikowalnych czynników ryzyka, w tym palenie tytoniu, wysoki poziom cukru we krwi i powikłania cukrzycy, co podkreśla, że istnieją działania, które można podjąć, aby potencjalnie zmniejszyć ryzyko wystąpienia sepsy – powiedział profesor Davis.
Biologiczne mechanizmy ryzyka – jak cukrzyca sprzyja sepsie?
Związek pomiędzy cukrzycą typu 2, a sepsą może mieć kilka podłoży. Przede wszystkim, przewlekła hiperglikemia osłabia odpowiedź immunologiczną organizmu, a osoby z cukrzycą są bardziej podatne na infekcje – m.in. skóry, płuc i dróg moczowych – które mogą rozwinąć się w sepsę. Dodatkowo, uszkodzenia naczyń krwionośnych i nerwów typowe dla cukrzycy sprzyjają pogłębianiu się infekcji i osłabieniu reakcji zapalnej.
Jak zapobiegać?
Według prof. Davis, kluczowe działania prewencyjne to:
- rzucenie palenia,
- kontrola poziomu glukozy we krwi,
- zapobieganie powikłaniom naczyniowym i neurologicznym cukrzycy.
Najlepszym sposobem zapobiegania sepsie jest rzucenie palenia, normalizacja wysokiego poziomu cukru we krwi i zapobieganie wystąpieniu mikro- i makronaczyniowych powikłań cukrzycy. Dlatego to badanie jest tak ważne – zaznaczyła Davis.
Ograniczenia badania
Naukowcy podkreślają, że chociaż badanie ma charakter obserwacyjny i nie dowodzi związku przyczynowo-skutkowego, to jego mocnymi stronami są wieloletnia obserwacja, duża liczba uczestników i uwzględnienie wielu czynników zakłócających. Przyznają również, że uczestnicy badania mogli być zdrowsi niż ogólna populacja, co potencjalnie zaniża ryzyko wnioskowane z danych.
Główne wnioski
- Cukrzyca typu 2 podwaja ryzyko sepsy – 11,8% pacjentów z T2D doświadczyło sepsy w porównaniu do 5% osób bez cukrzycy.
- Najwyższe ryzyko dotyczy mężczyzn i osób przed 60. rokiem życia, szczególnie w grupie wiekowej 41–50 lat (14,5-krotny wzrost ryzyka).
- Do czynników ryzyka należą m.in. palenie, insulinozależność, polineuropatia i wysoki poziom glukozy na czczo.
- Profilaktyka obejmuje rzucenie palenia, kontrolę glikemii i zapobieganie powikłaniom naczyniowym, co może znacząco ograniczyć ryzyko ciężkich infekcji.
Źródło:
- European Association for the Study of Diabetes
