Choroby płuc, choć często lekceważone, są jedną z głównych przyczyn zgonów i niepełnosprawności na świecie. W Polsce ich społeczne koszty przekraczają 79 mld zł rocznie, a świadomość społeczna oraz dostęp do kompleksowej opieki pozostają niewystarczające. Z okazji Światowego Dnia Płuc, 25 września 2025 r., Polska Koalicja Zdrowe Płuca oraz International Respiratory Coalition zorganizowały w Warszawie konferencję, podczas której ogłoszono „Manifest na rzecz Zdrowych Płuc”. Eksperci zaapelowali o pilne działania systemowe, w tym opracowanie narodowej strategii pulmonologicznej.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie choroby płuc są dziś najczęstsze i dlaczego nazywa się je „niewidzialną epidemią”.
- Jakie są społeczne i ekonomiczne koszty chorób układu oddechowego w Polsce.
- Na czym polega apel ekspertów i organizacji o stworzenie strategii pulmonologicznej.
- Jakie nowoczesne terapie i technologie mogą realnie poprawić życie pacjentów z chorobami płuc.
Niewidzialna epidemia – skala problemu i wyzwania systemowe
Choroby płuc, takie jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP), astma, rak płuca czy bezdech senny, stanowią jedne z najczęstszych chorób cywilizacyjnych. Szacuje się, że na samą POChP w Polsce choruje 2 mln osób, z czego aż 700 tys. pozostaje bez diagnozy. Jak podkreśliła dr Małgorzata Czajkowska-Malinowska, prezes Polskiego Towarzystwa Chorób Płuc:
Choroby płuc muszą stać się priorytetem zdrowotnym – ich lekceważenie prowadzi do niepotrzebnych tragedii. To niewidzialna epidemia – objawy bywają bagatelizowane, ale konsekwencje są dramatyczne.
Podczas konferencji wielokrotnie zaznaczano, że pandemia COVID-19 była momentem przełomowym, który uświadomił społeczeństwu kluczową rolę układu oddechowego dla funkcjonowania organizmu.
Apel o strategię pulmonologiczną
W opublikowanym „Manifeście na rzecz Zdrowych Płuc” eksperci i lekarze wystosowali apel do decydentów, parlamentarzystów oraz władz samorządowych o opracowanie i wdrożenie krajowej strategii pulmonologicznej, obejmującej:
- zapobieganie i wczesne wykrywanie chorób płuc,
- dostęp do nowoczesnych terapii i rehabilitacji,
- eliminację nierówności w opiece,
- wykorzystanie danych i analiz do poprawy jakości leczenia.
Dokument ma być podstawą dla działań systemowych, których celem jest zmniejszenie liczby zgonów, poprawa jakości życia pacjentów oraz odciążenie systemu ochrony zdrowia.
Rehabilitacja pulmonologiczna – technologia, której brakuje w praktyce
Dr Magdalena Klimczak zwróciła uwagę na istotną rolę nowoczesnej rehabilitacji pulmonologicznej i dostępnych już technologii:
Mamy technologię, ale potrzebujemy przepisów, które pozwolą ją w pełni wykorzystać. Bez tego skazujemy pacjenta na życie w cieniu choroby.
Nowoczesne urządzenia do autogenicznego oczyszczania dróg oddechowych mogłyby znacząco poprawić komfort życia pacjentów, zmniejszyć częstość hospitalizacji i ograniczyć ryzyko infekcji. Niestety, obecnie pacjenci nie mają do nich dostępu w ramach świadczeń ambulatoryjnych i domowych.
Konsekwencje dla pacjentów – walka o każdy oddech
Dr Joanna Miłkowska-Dymanowska przypomniała, że życie wielu pacjentów z chorobami płuc to codzienna walka:
Wielochorobowość komplikuje wszystko – POChP nakłada się na bezdech senny czy infekcje, tworząc błędne koło. Musimy edukować społeczeństwo, by nie bagatelizować sygnałów, jak przewlekły kaszel.
Zbyt często objawy są ignorowane, a diagnoza stawiana dopiero w zaawansowanym stadium choroby, co ogranicza skuteczność terapii i pogarsza rokowania.
Potencjał farmakoterapii – leczenie, które przedłuża życie
Dr Aleksander Kania zaznaczył, że nowoczesna farmakoterapia potrafi nie tylko kontrolować objawy, ale również realnie przedłużać życie pacjentów:
Nowe leki celują w mechanizmy zapalenia, chroniąc także przed powikłaniami sercowo-naczyniowymi. W Polsce potrzebujemy szerszego dostępu do tych innowacji. Dostępność do personalizowanych terapii wciąż nie jest standardem, co przekłada się na różnice w rokowaniach pacjentów zależnie od miejsca zamieszkania czy poziomu referencyjności placówki.
Kontekst międzynarodowy i współpraca z WHO
Wydarzenie miało także wymiar międzynarodowy. Dr Nino Berdzuli, dyrektor Biura WHO w Polsce, przypomniała:
Sama POChP to 300 tysięcy zgonów rocznie w 53 krajach regionu europejskiego WHO. Niestety, do 2050 r. przewidujemy wzrost rozpowszechnienia tej choroby o 15–20 procent.
Wschodnia Europa, w tym Polska, odnotowuje znacznie wyższe wskaźniki zachorowań i zgonów niż kraje Europy Zachodniej. Dlatego podpisany List Intencyjny między WHO a Polskim Towarzystwem Chorób Płuc ma być początkiem szerszej współpracy i wymiany wiedzy.
Polska w europejskiej koalicji działania
Prof. Joanna Chorostowska-Wynimko podkreśliła, że Polska była jednym z pierwszych krajów, które odpowiedziały na zaproszenie IRC – międzynarodowej koalicji działającej na rzecz poprawy opieki pulmonologicznej:
Daje nam to nie tylko wiedzę, ale również narzędzia do działania.
Dzięki przynależności do International Respiratory Coalition Polska może czerpać z dobrych praktyk i wzmacniać swoją pozycję w zakresie innowacyjnych rozwiązań zdrowotnych.
Czas na działanie, nie deklaracje
“Czas na działanie, by zatrzymać tę epidemię i poprawić zdrowie Polaków” – podsumowała dr Czajkowska-Malinowska. Podpisanie Manifestu oraz Listu Intencyjnego to symboliczne, ale bardzo istotne kroki w kierunku skoordynowanej walki z chorobami płuc. Kluczowe jednak pozostaje wdrożenie tych postulatów w praktyce – od zmian legislacyjnych po realne wsparcie dla pacjentów.
Bez stworzenia strategii pulmonologicznej Polska nie będzie w stanie skutecznie zmierzyć się z wyzwaniem, jakim są choroby płuc – cicha, ale kosztowna i śmiertelna epidemia XXI wieku.
Główne wnioski
- Choroby płuc odpowiadają za roczne koszty społeczne przekraczające 79 mld zł w Polsce i wciąż pozostają niedostatecznie zdiagnozowane i leczone.
- POChP, rak płuca i astma to główne jednostki chorobowe wymagające lepszej profilaktyki, szerszego dostępu do diagnostyki, leczenia i rehabilitacji.
- Eksperci apelują o opracowanie i wdrożenie krajowej strategii pulmonologicznej, obejmującej nowoczesne terapie, rehabilitację i walkę z nierównościami w opiece.
- Międzynarodowe organizacje – WHO, IRC i ERS – deklarują współpracę z Polską, by wspólnie przeciwdziałać skutkom „niewidzialnej epidemii” chorób płuc.
Źródło:
- PAP MediaRoom
