Polska awansowała na 2. miejsce wśród państw Grupy Wyszehradzkiej w najnowszym raporcie Access GAP 2025. Poprawa dostępu do nowoczesnych terapii, zwłaszcza w leczeniu chorób rzadkich i onkologicznych, wyróżnia nasz system ochrony zdrowia na tle regionu. Ale wyzwania wciąż są duże – zwłaszcza w terapii chorób przewlekłych.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak Polska poprawiła swój wynik w Access GAP 2025 i co to oznacza dla pacjentów.
- W których obszarach terapeutycznych dostęp do nowoczesnych terapii jest najlepszy, a gdzie nadal kuleje.
- Dlaczego czas oczekiwania na refundację w Polsce pozostaje wyzwaniem.
- Jak poprawa dostępu do innowacji wpływa na zdrowie publiczne i gospodarkę.
- Czym jest Access GAP i jakie wskaźniki obejmuje.
Polska zyskuje na tle regionu
Wskaźnik KPI Access GAP 2025 dla Polski wyniósł 61 punktów, co oznacza wzrost o 3 pkt względem ubiegłego roku. To najlepszy wynik w historii i drugi najwyższy wśród krajów Grupy Wyszehradzkiej – wyprzedzamy Węgry (54 pkt) i Słowację (53 pkt), ustępując tylko Czechom (64 pkt). Co istotne, Polska jako jedyna z czterech państw regionu poprawiła swój wynik, podczas gdy pozostałe kraje zanotowały spadki.
Ten sukces to efekt inwestycji w refundację innowacyjnych leków oraz poprawy dostępu do diagnostyki. Polska utrzymuje wysoki poziom refundacji testów molekularnych (95%) i ma najlepszy wynik w zakresie zaawansowanej diagnostyki w regionie – 66,7 pkt.
To namacalny wkład w bezpieczeństwo zdrowotne, które dzięki polskiej prezydencji stało się jednym z 7 filarów bezpieczeństwa. Lepszy dostęp do innowacyjnych terapii oznacza nie tylko zdrowsze społeczeństwo, lecz także oszczędności dla budżetu państwa i impuls dla krajowej gospodarki. Musimy jednak utrzymać tempo zmian, skracając drogę od rejestracji do refundacji zwłaszcza w chorobach przewlekłych – podkreśla Michał Byliniak, dyrektor generalny INFARMY.
Onkologia: stabilna pozycja lidera
Pomimo nieznacznego spadku średniej punktacji w onkologii (z 67 do 64,8 pkt), Polska wciąż pozostaje liderem w regionie. Szczególnie dobrze wypada leczenie raka prostaty – wynik 70,6 pkt oznacza zmniejszenie luki o 4 pkt i najwyższą ocenę wśród państw V4. Największe spadki odnotowano w przypadku raka płuca i raka piersi, jednak nawet tu Polska plasuje się wyżej niż Węgry i Słowacja.
Choroby rzadkie: historyczny postęp
Dostępność terapii w chorobach rzadkich wzrosła o 8 pkt – do 72, co jest najlepszym wynikiem w historii pomiarów. Szczególny postęp dotyczy leczenia rdzeniowego zaniku mięśni (SMA), gdzie wynik wyniósł 91,8 pkt – to niemal pełne pokrycie potrzeb pacjentów. Znacząca poprawa widoczna jest również w leczeniu białaczki (65,1 pkt), mukowiscydozy (73,2 pkt) oraz chłoniaka (58 pkt).
Choroby przewlekłe nadal wyzwaniem
Pomimo zmniejszenia luki o blisko 5 pkt, średnia punktacja dla chorób przewlekłych wynosi zaledwie 47,7 pkt – to najniższy wynik spośród analizowanych obszarów terapeutycznych. Największe braki dotyczą nadal diabetologii. Mimo 10-punktowego wzrostu (do 41,2 pkt), dostęp do innowacyjnych leków przeciwcukrzycowych wciąż jest ograniczony.
W neurologii sytuacja jest podobna. W chorobie Parkinsona luka dostępowa pozostała bez zmian (22,7 pkt), a wiele terapii nadal nie ma pełnego wsparcia refundacyjnego. Wzrosty odnotowano w leczeniu astmy (68,9 pkt) i stwardnienia rozsianego (58,2 pkt), jednak ogólny poziom dostępności nadal pozostaje niewystarczający.
Czas do refundacji nadal długi
Średni czas od rejestracji do refundacji leku w Polsce wynosi obecnie 1176 dni, czyli 3,22 roku – to wciąż powyżej średniej dla regionu (1086 dni). W Czechach czas ten wynosi 2,3 roku, a na Węgrzech – 3,3 roku. Skrócenie tego okresu, zwłaszcza dla chorób przewlekłych, to najważniejsze wyzwanie na kolejne lata.
Zdrowie jako filar bezpieczeństwa
Access GAP 2025 zbiega się z polską prezydencją w Radzie UE, gdzie zdrowie uznano za jeden z filarów bezpieczeństwa. W obliczu rosnącej liczby chorych, starzenia się społeczeństwa i zagrożeń cywilizacyjnych, poprawa dostępu do nowoczesnych terapii to nie tylko kwestia zdrowia publicznego, ale również bezpieczeństwa i konkurencyjności gospodarki.
Analizy Polskiej Akademii Nauk wskazują, że wzrost oczekiwanej długości życia o 1% może zwiększyć PKB o nawet 6%. Inwestycje w innowacje terapeutyczne to zatem realne działania prorozwojowe, a nie wyłącznie koszt dla budżetu.
Czym jest Access GAP i jakie wskaźniki obejmuje?
Access GAP to interaktywna platforma analityczna, która monitoruje i porównuje dostęp pacjentów do innowacyjnych terapii i nowoczesnej diagnostyki w krajach Grupy Wyszehradzkiej – Polsce, Czechach, Węgrzech i Słowacji. Narzędzie powstało z myślą o decydentach, środowiskach klinicznych oraz wszystkich interesariuszach systemu ochrony zdrowia, którzy chcą uzyskać rzetelny obraz barier i postępów w dostępie do nowoczesnego leczenia.
Na potrzeby oceny opracowano łączny wskaźnik KPI w skali od 0 do 100 punktów, który składa się z ośmiu równoważnych komponentów:
- Ograniczenia we wskazaniach refundacyjnych.
- Czas dostępu – czas od rejestracji do refundacji.
- Zgodność z międzynarodowymi wytycznymi klinicznymi.
- Programy dostępu indywidualnego.
- Wzrost dostępu do nowych terapii.
- Rozpowszechnienie nowych terapii.
- Refundacja testów molekularnych.
- Dostęp do zaawansowanej diagnostyki.
Dzięki tym wskaźnikom Access GAP dostarcza kompleksowego obrazu luk i postępów w dostępie do terapii w trzech głównych grupach chorobowych: onkologii, chorobach rzadkich oraz chorobach przewlekłych. Narzędzie pozwala nie tylko porównywać kraje, ale też analizować zmiany w czasie i identyfikować konkretne obszary wymagające interwencji.
Główne wnioski
- Polska osiągnęła 61 pkt w indeksie Access GAP 2025, poprawiając wynik o 3 pkt i awansując na 2. miejsce wśród krajów Grupy Wyszehradzkiej.
- Leczenie SMA i raka prostaty to obszary z największą poprawą – odpowiednio 91,8 pkt i 70,6 pkt, co czyni Polskę liderem w tych terapiach w regionie.
- Dostęp do nowoczesnych terapii w chorobach przewlekłych nadal pozostaje najniższy – średnio 47,7 pkt, mimo częściowych postępów w leczeniu astmy i SM.
- Średni czas od rejestracji do refundacji leku w Polsce wynosi 1176 dni (3,22 roku) – to więcej niż średnia dla krajów V4 i nadal wymaga skrócenia.
Źródło:
- INFARMA
