Cukrzyca to choroba przewlekła o rosnącym znaczeniu zdrowotnym i społecznym na całym świecie. Najnowsze globalne dane opublikowane w czasopiśmie Frontiers in Endocrinology pokazują, że zapadalność na cukrzycę wśród dzieci i młodzieży (poniżej 20. roku życia) wzrosła aż o 94% w ciągu ostatnich trzech dekad. Szczególnie niepokojące są dane dotyczące cukrzycy typu 2, której częstość występowania u osób młodych zaczęła przewyższać typ 1, uznawany dotychczas za dominujący w tej grupie wiekowej.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego liczba zachorowań na cukrzycę u dzieci i młodzieży prawie się podwoiła.
- Jakie różnice występują między cukrzycą typu 1 a typu 2 u osób poniżej 20. roku życia.
- W których regionach świata notuje się największy wzrost zachorowań i najwyższe wskaźniki śmiertelności.
- Jakie prognozy wskazują badacze na najbliższe 15 lat i co to oznacza dla systemów ochrony zdrowia.
Rosnące zagrożenie: statystyki i prognozy
W 1990 roku wskaźnik zapadalności na cukrzycę wśród dzieci i młodzieży wynosił 25,77 na 100 000 osób. W 2021 roku wartość ta wzrosła niemal dwukrotnie – do 49,99 na 100 000. Choć poprawa opieki medycznej doprowadziła do spadku śmiertelności związanej z cukrzycą, lawinowy wzrost liczby zachorowań tworzy poważne obciążenie dla systemów opieki zdrowotnej na całym świecie.
W badaniu wykorzystano dane z bazy Global Burden of Disease (GBD) 2021 obejmujące 204 kraje i regiony w latach 1990–2021. Uwzględniono w nim zapadalność, śmiertelność oraz wskaźnik DALY (lata życia skorygowane o niepełnosprawność). Analizowano także czynniki ryzyka, takie jak wysokie stężenie glukozy we krwi na czczo, ekspozycja na ekstremalne temperatury i jakość powietrza.
Cukrzyca typu 2 dominuje w statystykach
Choć cukrzyca typu 1 (T1D) nadal wiąże się z wyższym wskaźnikiem śmiertelności, to cukrzyca typu 2 (T2D) odpowiada obecnie za większy wzrost liczby zachorowań. Co istotne, wskaźnik śmiertelności z powodu T2D nieznacznie wzrósł – z 0,06 do 0,08 na 100 000 – podczas gdy dla T1D odnotowano spadek – z 0,39 do 0,31 na 100 000.
Zachorowalność na T2D dotyczy najczęściej młodzieży w wieku 15–19 lat. Ta grupa wiekowa miała najwyższą zapadalność we wszystkich analizowanych regionach. Również osoby w wieku 10–14 lat wykazywały niepokojąco wysokie wskaźniki.
Różnice regionalne i demograficzne
Najwyższe wskaźniki zachorowalności na cukrzycę wśród dzieci i młodzieży odnotowano w regionach Oceanii, Azji Wschodniej, Afryki Północnej i na Bliskim Wschodzie. W badanym okresie Indie i Chiny miały najwyższą liczbę przypadków w ujęciu bezwzględnym. Pakistan również wykazał dynamiczny wzrost.
Wskaźnik śmiertelności był najniższy w regionach o wysokim wskaźniku społeczno-demograficznym (SDI), a najwyższy – w krajach z niskim SDI. Mimo to Oceania miała najwyższy regionalny wskaźnik zgonów. W Indiach odnotowano największą liczbę zgonów, natomiast w Chinach zaobserwowano wyraźny spadek śmiertelności.
Wskaźniki DALY – czyli jaki jest rzeczywisty ciężar choroby?
Ogólny wskaźnik DALY spadł z 39,45 do 37,83 na 100 000 w badanym okresie, co sugeruje poprawę jakości życia chorych. Jednak DALY związane z cukrzycą typu 2 wzrosły – w przeciwieństwie do typu 1. Najwyższe wskaźniki DALY odnotowano w Oceanii, zaś w Indiach – mimo poprawy – tendencja nadal była wzrostowa.
Co ciekawe, wskaźniki DALY dla kobiet z cukrzycą uległy znaczącemu obniżeniu, zwłaszcza w regionach o niskim SDI. Dla mężczyzn wskaźnik DALY pozostał stabilny, a wzrost odnotowano tylko w regionach o wysokim SDI.
Główne czynniki ryzyka i przewidywania
Spośród 66 analizowanych czynników ryzyka, tylko dla trzech dostępne były wystarczające dane: podwyższone stężenie glukozy we krwi na czczo, wysoka temperatura i niska temperatura. Zdecydowanie najważniejszym czynnikiem wpływającym na śmiertelność i DALY okazał się poziom glukozy na czczo.
Według prognoz opartych na modelach ARIMA globalna zapadalność na cukrzycę u dzieci i młodzieży nadal będzie rosła w ciągu najbliższych 15 lat. Z drugiej strony, oczekuje się dalszego spadku wskaźnika śmiertelności.
👉 Wyniki oraz opis badań znajdziesz pod TYM LINKIEM
Główne wnioski
- Zapadalność na cukrzycę u dzieci i młodzieży wzrosła o 94% – z 25,77 na 100 000 w 1990 r. do 49,99 na 100 000 w 2021 r.
- Cukrzyca typu 2 wyprzedziła cukrzycę typu 1 jako główny czynnik wzrostu zachorowań, choć T1D wciąż odpowiada za większą liczbę zgonów.
- Śmiertelność spada – z 0,39 na 100 000 w 1990 r. do 0,31 na 100 000 w 2021 r., szczególnie w krajach o wysokim SDI.
- Największy wzrost zachorowań odnotowano w Azji Wschodniej, Afryce Północnej i na Bliskim Wschodzie, a najwyższe wskaźniki występują w Oceanii.
Źródło:
- Frontiers in Endocrinology
- News Medical
