W 2024 roku do Biura Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęło 70 820 zgłoszeń i wniosków dotyczących naruszeń praw pacjenta. To mniej niż rok wcześniej, gdy odnotowano 77 668 spraw. Mimo spadku liczba ta nadal świadczy o istotnej skali problemów, z jakimi mierzą się pacjenci w relacji z systemem ochrony zdrowia. Opublikowane sprawozdanie, przyjęte przez Radę Ministrów, przedstawia nie tylko dane statystyczne, ale też ocenę realizacji poszczególnych praw oraz wyzwania na kolejne lata.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jak zmieniła się liczba zgłoszeń do Biura Rzecznika Praw Pacjenta w 2024 roku.
- Które prawa pacjenta były najczęściej naruszane i jak często to zgłaszano.
- Jakie wnioski trafiły do funduszy kompensacyjnych i w jakich sprawach.
Najwięcej zgłoszeń dotyczyło prawa do świadczeń zdrowotnych
Z danych opublikowanych przez Rzecznika wynika, że w 2024 roku najczęściej zgłaszano naruszenia prawa do świadczeń zdrowotnych – łącznie 45 144 przypadki (w 2023 r. 47 233). Na drugim miejscu znalazły się zgłoszenia dotyczące prawa do informacji o stanie zdrowia (10 415), a na trzecim – prawa do ochrony zdrowia psychicznego (5 794).
Pozostałe zgłoszenia dotyczyły m.in. prawa do dokumentacji medycznej (5 488), poszanowania intymności i godności pacjenta (1 933), życia prywatnego i rodzinnego (746), a także prawa do wyrażenia zgody (603) i prawo do wyrażenia sprzeciwu (178).
Zgłoszenia trafiały również w obszarach mniej licznych, jak prawo do tajemnicy informacji (247), przechowywania rzeczy w depozycie (163), opieki duszpasterskiej (45) czy zgłaszania działań niepożądanych produktów leczniczych (64).
Wiele praw naruszanych jednocześnie
W sprawozdaniu podkreślono, że naruszenia jednego prawa pacjenta często wiążą się z naruszeniem innych. Przykładowo, gdy pacjent nie otrzymuje wystarczających informacji o możliwych metodach leczenia, trudniej mu świadomie wyrazić zgodę na proponowane świadczenie. Zależności pomiędzy prawem do informacji, zgodą, a dostępem do świadczeń mają charakter powtarzalny i zostały uznane za istotne z perspektywy całościowej ochrony praw pacjenta.
Ocena ekspercka na podstawie różnych źródeł
Oceny przestrzegania praw dokonano na podstawie zgromadzonych danych i analiz, m.in. zgłoszeń pacjentów, prowadzonych postępowań, danych administracyjnych i medialnych. Zastosowano m.in. metodę Estimate–Talk–Estimate, uwzględniając fragmentaryczność danych i potrzebę uzgodnienia ocen między członkami zespołu eksperckiego Biura RPP.
Każde prawo oceniono w siedmiostopniowej skali – od „zawsze naruszane” do „nienaruszane”. Najpierw analizowano prawo do świadczeń zdrowotnych – zarówno pod kątem dostępności, jak i jakości i bezpieczeństwa – a następnie pozostałe uprawnienia.
Nie wszystkie naruszenia są zgłaszane
Autorzy raportu zwracają uwagę, że skala zgłoszeń nie oddaje pełnego obrazu sytuacji. Wielu pacjentów nie zgłasza naruszeń z różnych przyczyn – obawy o relację z personelem, brak świadomości przysługujących praw, osobiste poczucie wstydu, czy przekonanie, że naruszenie było zbyt błahe.
Z tego powodu raport nie opiera się wyłącznie na zgłoszeniach, ale sięga również po dane z innych źródeł, w tym statystyki administracyjne oraz doniesienia medialne.
1 791 wniosków do funduszy kompensacyjnych
W 2024 roku do trzech funduszy kompensacyjnych wpłynęło łącznie 1 791 wniosków, z czego:
- 1 574 do Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych,
- 215 do Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych,
- 2 do Funduszu Kompensacyjnego Badań Klinicznych.
Fundusze te funkcjonują jako ścieżka pozasądowa dla osób, które doświadczyły szkód w związku z działaniami w systemie ochrony zdrowia.
Budżet Biura RPP i wyzwania na przyszłość
W 2024 roku budżet Biura Rzecznika Praw Pacjenta wyniósł 26 699 000 zł. W sprawozdaniu zaznaczono, że w kolejnych latach niezbędne będą dalsze działania edukacyjne, systemowe i legislacyjne w celu poprawy realizacji praw pacjenta – w szczególności w obszarach zgłaszanych najczęściej.
Główne wnioski
- W 2024 roku do Biura Rzecznika Praw Pacjenta wpłynęło 70 820 zgłoszeń – o ponad 6,8 tys. mniej niż rok wcześniej.
- Najwięcej skarg dotyczyło prawa do świadczeń zdrowotnych (45 144), następnie prawa do informacji o stanie zdrowia (10 415) i ochrony zdrowia psychicznego (5 794).
- W 2024 roku do funduszy kompensacyjnych wpłynęło łącznie 1 791 wniosków, w tym 1 574 do Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych.
- Budżet Biura RPP wyniósł blisko 26,7 mln zł, a raport wskazuje na potrzebę dalszych działań edukacyjnych i legislacyjnych w obszarze praw pacjenta.
Źródło:
- https://www.gov.pl/web/rpp/sprawozdanie-za-2024-rok
