22 maja obchodzimy Europejski Dzień Walki z Otyłością – inicjatywę zainaugurowaną w 2010 roku przez Światową Organizację Zdrowia oraz Europejską Konferencję Ministerialną w sprawie Walki z Otyłością. Ten dzień ma na celu zwiększenie świadomości społecznej na temat zagrożeń wynikających z otyłości oraz zachęcenie do podejmowania działań profilaktycznych i leczniczych. Otyłość to nie tylko wyzwanie estetyczne – to poważna choroba przewlekła, która zagraża zdrowiu publicznemu i jakości życia milionów osób w Polsce i Europie.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Czym jest otyłość i dlaczego została uznana za chorobę przewlekłą.
- Jakie powikłania zdrowotne mogą wynikać z nieleczonej otyłości.
- Jak rozpoznać otyłość i jakie metody diagnostyczne są dostępne.
- Jakie działania profilaktyczne i terapeutyczne pomagają w walce z otyłością.
Otyłość – pandemia XXI wieku
Otyłość definiowana jest jako nadmierne nagromadzenie tkanki tłuszczowej, które ma niekorzystny wpływ na zdrowie. Powstaje na skutek dodatniego bilansu energetycznego – spożywamy więcej energii niż nasz organizm potrzebuje. Co istotne, otyłość nie ustępuje samoistnie, ma tendencję do nawrotów i – jeśli nieleczona – postępuje, prowadząc do licznych powikłań.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, otyłość znajduje się na liście Międzynarodowej Klasyfikacji Chorób. W Polsce z nadwagą lub otyłością zmaga się już ponad połowa dorosłych, a prognozy wskazują, że w 2035 roku otyłych będzie ponad 35% mężczyzn i 25% kobiet.
Otyłość to nie tylko kwestia wyglądu – to ryzyko ponad 200 chorób
Badania naukowe jednoznacznie dowodzą, że otyłość zwiększa ryzyko wystąpienia ponad 200 różnych chorób. Wśród nich najczęściej występują:
- cukrzyca typu 2,
- nadciśnienie tętnicze i zaburzenia lipidowe,
- miażdżyca, zawał serca, udar mózgu,
- choroba zwyrodnieniowa stawów,
- nowotwory jelita grubego, piersi i macicy,
- bezdech senny i przewlekła choroba nerek,
- zaburzenia płodności u kobiet i mężczyzn,
- depresja i inne zaburzenia nastroju.
Co istotne, otyłość niekorzystnie wpływa na wszystkie układy w organizmie: krążenia, oddechowy, ruchu, pokarmowy, hormonalny i nerwowy – skracając długość życia i znacznie pogarszając jego jakość.
Skąd się bierze otyłość?
Rozwojowi otyłości sprzyja wiele czynników:
- Biologiczne: predyspozycje genetyczne, zaburzenia hormonalne (np. insulinooporność, niedoczynność tarczycy), wolniejsza przemiana materii.
- Psychologiczne: stres, depresja, zaburzenia odżywiania (kompulsywne objadanie się, bulimia).
- Styl życia: brak aktywności fizycznej, nadmierna konsumpcja przetworzonej żywności, jedzenie „na stres”, nieregularne posiłki, niedobór snu.
- Społeczne: brak edukacji żywieniowej, marketing produktów wysokokalorycznych, niezdrowe nawyki kształtowane od dzieciństwa.
- Medyczne: skutki uboczne niektórych leków (np. sterydów, antydepresantów), choroby utrudniające ruch.
Jak rozpoznać otyłość?
Do oceny masy ciała najczęściej stosuje się wskaźnik BMI (Body Mass Index):
- BMI 18,5–24,9 – prawidłowa masa ciała
- BMI 25,0–29,9 – nadwaga
- BMI ≥ 30 – otyłość
Pomocny jest również pomiar obwodu pasa – wynik ≥80 cm u kobiet i ≥94 cm u mężczyzn może świadczyć o otyłości brzusznej, która wiąże się ze szczególnie wysokim ryzykiem chorób metabolicznych.
Europejski Dzień Walki z Otyłością – czas na działanie
Europejski Dzień Walki z Otyłością to doskonały moment, by zatrzymać się i zadać sobie pytanie: czy mój styl życia sprzyja zdrowiu? Nawet niewielkie zmiany – regularne spacery, ograniczenie cukru, pełnowartościowe posiłki – mogą przynieść realne korzyści.
Leczenie otyłości wymaga holistycznego podejścia:
- Zmiany diety – przy wsparciu dietetyka, dostosowana do potrzeb i zdrowia pacjenta.
- Aktywności fizycznej – regularna, dostosowana do możliwości.
- Wsparcia psychologicznego – pomoc w radzeniu sobie z jedzeniem emocjonalnym i motywacją.
- Farmakoterapii lub leczenia chirurgicznego – w bardziej zaawansowanych przypadkach.
Leczenie sanatoryjne i profilaktyka
Osoby z otyłością mogą skorzystać z leczenia uzdrowiskowego w ramach NFZ – lista sanatoriów znajduje się na stronie Funduszu. W oddziałach NFZ dostępne są również kioski profilaktyczne, w których można bezpłatnie wykonać pomiary ciała, ocenić skład masy ciała, zmierzyć ciśnienie i obliczyć BMI.
Otyłość to poważne wyzwanie zdrowotne naszych czasów. Wymaga zaangażowania nie tylko samych pacjentów, ale i całego systemu ochrony zdrowia. Europejski Dzień Walki z Otyłością przypomina, że najskuteczniejszą bronią jest profilaktyka – zdrowa dieta, aktywność fizyczna i świadomość zagrożeń.
Główne wnioski
- Otyłość to choroba przewlekła, która prowadzi do ponad 200 różnych schorzeń, m.in. cukrzycy typu 2, nadciśnienia, miażdżycy i nowotworów.
- W Polsce już ponad 56% dorosłych zmaga się z nadwagą lub otyłością – a prognozy na kolejne lata są jeszcze bardziej alarmujące.
- Europejski Dzień Walki z Otyłością to okazja do refleksji i wprowadzenia zdrowych nawyków – dieta, ruch i edukacja są kluczowe.
- Leczenie otyłości wymaga kompleksowego podejścia – od pomiarów BMI i obwodu talii, przez wsparcie dietetyczne i psychologiczne, aż po leczenie uzdrowiskowe.
Źródła:
- gov.pl
- ptlo.org.pl
- pacjent.gov.pl
