Komisja Europejska opublikowała właśnie czwarty przegląd wdrażania polityki ochrony środowiska w państwach członkowskich UE. Dokument, opracowany na podstawie sprawozdań z 27 krajów, pokazuje, że wiele krajów nie radzi sobie z realizacją kluczowych celów w zakresie ochrony zdrowia i środowiska. Stawką są nie tylko wyższe koszty dla gospodarki, ale też bezpieczeństwo zdrowotne obywateli.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Jakie konsekwencje zdrowotne i gospodarcze niesie ze sobą niewdrażanie unijnych przepisów środowiskowych.
- Dlaczego Polska nie realizuje kluczowych celów UE w zakresie jakości powietrza, wody i bioróżnorodności.
- Jakie działania Komisja Europejska uznaje za priorytetowe dla poprawy ochrony środowiska.
- Jakie środki finansowe są dostępne.
Koszty zaniechań liczone w miliardach
Zaniechanie działań w obszarze ochrony środowiska ma wymierne skutki ekonomiczne. Według Komisji, koszty wynikające z zanieczyszczeń powietrza i wody, degradacji przyrody oraz niewłaściwego gospodarowania odpadami wynoszą nawet 180 mld euro rocznie w skali całej UE – to równowartość ok. 1% unijnego PKB.
Jakość powietrza wciąż poniżej oczekiwań
Choć w Polsce odnotowano postępy w ograniczaniu emisji, poziom zanieczyszczeń powietrza wciąż pozostaje powyżej dopuszczalnych norm. Komisja zwraca uwagę, że konieczne jest dalsze przejście na zrównoważoną mobilność opartą na odnawialnych źródłach energii, wdrożenie efektywnych rozwiązań energetycznych oraz ograniczenie emisji w sektorze rolnictwa, szczególnie w zakresie gospodarki nawozowej i zarządzania odchodami zwierzęcymi.
Gospodarka o obiegu zamkniętym zagrożona
Wiele krajów pozostaje zagrożonych nieosiągnięciem unijnych celów recyklingu na 2025 rok. Problemem pozostaje niski poziom zapobiegania powstawaniu odpadów oraz nieefektywna rekultywacja składowisk, które nie spełniają obowiązujących norm środowiskowych.
Komisja wskazuje na konieczność usprawnienia lokalnych systemów gospodarki odpadami i lepsze wykorzystanie dostępnych funduszy unijnych.
Woda: rosnące ryzyko suszy i niedoborów
W przeglądzie KE podkreślono również konieczność pilnych działań w zakresie ochrony zasobów wodnych. Państwa muszą przyspieszyć inwestycje w infrastrukturę do zbierania i oczyszczania ścieków komunalnych, by przeciwdziałać ryzyku suszy i niedoborów wody. Odpowiednie zarządzanie wodami to nie tylko kwestia środowiskowa, ale również kluczowy aspekt zdrowia publicznego.
Bioróżnorodność nadal w odwrocie
Utrata różnorodności biologicznej w Europie jest wciąż faktem – dominują procesy degradacyjne, głównie w wyniku zmian w użytkowaniu gruntów i intensyfikacji rolnictwa. Komisja rekomenduje lepszą integrację polityki ochrony przyrody z innymi sektorami – przede wszystkim z rolnictwem i infrastrukturą – oraz przyspieszenie wdrażania istniejących regulacji środowiskowych.
Wyzwania klimatyczne i niedostateczna adaptacja
Chociaż Unia Europejska jako całość skutecznie oddzieliła wzrost gospodarczy od emisji gazów cieplarnianych, państwa członkowskie nadal mają trudności z wdrażaniem systemu handlu emisjami w odniesieniu do transportu drogowego, budynków i mniejszych zakładów przemysłowych. Komisja wskazuje na konieczność zintensyfikowania działań adaptacyjnych do skutków zmian klimatu.
Fundusze unijne: potencjał wciąż niewykorzystany
Państwa członkowskie mają do dyspozycji znaczące środki – około 122 mld euro rocznie w ramach unijnych celów środowiskowych. Ich efektywne wykorzystanie pozostaje jednak wyzwaniem. KE podkreśla, że poprawa zarządzania środowiskiem wymaga również zwiększenia dostępu obywateli do sądów w sprawach dotyczących jakości środowiska – zwłaszcza w obszarach planowania przestrzennego związanego z wodą, powietrzem i ochroną przyrody.
Główne wnioski
- Komisja Europejska szacuje koszt niewdrażania unijnych przepisów środowiskowych na 180 mld euro rocznie, co stanowi ok. 1% PKB UE.
- Państwa nadal mają problemy z jakością powietrza, gospodarką odpadami i ochroną zasobów wodnych, co bezpośrednio wpływa na zdrowie publiczne.
- Wiele krajów jest zagrożonych nieosiągnięciem celów recyklingowych na 2025 rok i potrzebuje pilnych działań w zakresie gospodarki o obiegu zamkniętym.
- Dostępne fundusze unijne w wysokości 122 mld euro rocznie nie są w pełni wykorzystywane.
Źródło:
- https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/ip_25_1747
