Naukowcy z University College London opracowali przełomowe, szybkie skanowanie PET-CT, które może całkowicie zmienić sposób diagnozowania jednej z najczęstszych, a zarazem najbardziej zaniedbanych przyczyn nadciśnienia tętniczego – nadprodukcji aldosteronu. Nowa metoda, trwająca zaledwie 10 minut, pozwala precyzyjnie zlokalizować obszar nadmiernej aktywności nadnerczy, dzięki czemu miliony pacjentów mogą otrzymać skuteczniejsze, bardziej spersonalizowane leczenie.
Z tego artykułu dowiesz się…
- Dlaczego nadmiar aldosteronu jest jedną z najczęściej pomijanych przyczyn nadciśnienia i jak wpływa na zdrowie serca, mózgu i nerek.
- Na czym polega nowe, 10-minutowe skanowanie PET-CT i jak ujawnia nadmierną aktywność nadnerczy, niewidoczną we wcześniejszych testach.
- Jakie korzyści kliniczne daje precyzyjna lokalizacja źródła nadprodukcji aldosteronu od wyboru leczenia po redukcję powikłań.
- Dlaczego ta technologia może zmienić opiekę nad milionami pacjentów z trudnym do leczenia nadciśnieniem tętniczym.
Nadciśnienie związane z nadmiarem aldosteronu – ukryty problem milionów pacjentów
Szacuje się, że aż jedna czwarta osób z nadciśnieniem tętniczym ma zaburzenia pracy nadnerczy prowadzące do nadmiernej produkcji hormonu aldosteronu. Aldosteron odpowiada za regulację poziomu soli i wody w organizmie – jego nadmiar powoduje zatrzymywanie sodu, podnoszenie ciśnienia tętniczego oraz zwiększone ryzyko:
- chorób serca,
- udaru mózgu,
- niewydolności nerek.
Jednak mimo ogromnej skali problem pozostaje często nierozpoznany, ponieważ standardowa diagnostyka jest złożona, czasochłonna i wymaga inwazyjnych procedur, dostępnych tylko w wybranych ośrodkach.
Dlaczego obecna diagnostyka zawodzi?
Obecnie pacjenci z podejrzeniem pierwotnego aldosteronizmu przechodzą:
- Badanie krwi – oceniające stosunek aldosteronu do reniny.
- Test potwierdzający – najczęściej obciążający i niejednoznaczny.
- Inwazyjne pobranie krwi z żył nadnerczowych – z użyciem dwóch cewników wprowadzanych do żył po obu stronach pachwiny.
Ta ostatnia procedura jest trudna technicznie, obarczona wysoką zmiennością i dostępna tylko w wysoce wyspecjalizowanych ośrodkach. W wielu krajach pacjenci nigdy nie mają do niej dostępu. W efekcie tysiące osób otrzymuje leczenie nieskuteczne lub niedopasowane do przyczyny choroby.
Rewolucja diagnostyczna z UCL – 10-minutowe skanowanie PET-CT
W liście badawczym opublikowanym w New England Journal of Medicine naukowcy z UCL przedstawili nową metodę diagnostyczną, która może odmienić praktykę kliniczną. Badanie wykorzystuje:
- PET-CT – łączące obrazowanie tomografii komputerowej (CT) z tomografią emisyjną pozytonową (PET),
- nowy radioaktywny znacznik wiążący się z kluczowym enzymem syntazy aldosteronu.
Znacznik ten selektywnie „podświetla” części nadnercza produkujące nadmierną ilość aldosteronu, ujawniając ich aktywność nawet wtedy, gdy konwencjonalne testy są niejednoznaczne. Profesor Bryan Williams powiedział:
Czekaliśmy na taki test od dziesięcioleci. To brytyjskie odkrycie zrewolucjonizuje diagnostykę nadmiaru aldosteronu jako ważnej i dotychczas ukrytej przyczyny nadciśnienia tętniczego u wielu naszych pacjentów. Daje ono ogromny potencjał, by całkowicie zmienić sposób, w jaki stawiamy tę diagnozę i umożliwić nam zapewnienie naszym pacjentom lepiej ukierunkowanego leczenia.
Jak działa nowy znacznik? – mechanizm i innowacja
Zespół pod kierownictwem profesorów Erika Arstada i Bryana Williamsa opracował cząsteczkę przypominającą lek, która:
- wiąże się z enzymem syntazy aldosteronu,
- może zostać zmodyfikowana poprzez wymianę pojedynczego atomu na radioaktywny izotop,
- dzięki temu jest widoczna w PET-CT.
To prawdziwy przełom, ponieważ po raz pierwszy w historii można zobaczyć nadprodukcję aldosteronu „na żywo”. Profesor Williams podkreślił:
Po raz pierwszy udało nam się zwizualizować tę chorobę. Widzimy, jak się świeci na skanie. Intensywność sygnału odzwierciedla poziom nadprodukcji aldosteronu. To może pozwolić nam w przyszłości precyzyjniej celować w te obszary, w których dochodzi do nadprodukcji.
Wyniki pierwszych testów – skuteczność i bezpieczeństwo
W badaniu pilotażowym:
- wzięło udział 17 pacjentów z podejrzeniem nadmiaru aldosteronu,
- u każdego z nich skanowanie jednoznacznie wykazało źródło nadprodukcji,
- nie stwierdzono żadnych działań niepożądanych.
To sugeruje, że metoda jest nie tylko skuteczna, ale także bezpieczna i łatwa do wdrożenia w warunkach klinicznych. Profesor Arstad dodał:
To bardzo satysfakcjonujące, że możemy przenieść innowacje laboratoryjne do praktyki klinicznej, aby pomóc pacjentom z trudnym do leczenia nadciśnieniem.
Ścieżka do wdrożenia w praktyce klinicznej
Zespół UCL rozpoczął drugą fazę badań klinicznych, której celem jest:
- zebranie danych niezbędnych do zatwierdzenia testu przez NHS,
- ocenienie skuteczności na większej grupie pacjentów,
- przygotowanie rekomendacji klinicznych dotyczących wdrażania skanowania PET-CT w praktyce rutynowej.
Skala potrzeb jest ogromna:
W samej Wielkiej Brytanii ponad 14 milionów osób cierpi na nadciśnienie tętnicze, a nawet 1 na 3 dorosłych może mieć niewykryte zaburzenia związane z aldosteronem.
Główne wnioski
- Nowe skanowanie PET-CT trwa zaledwie 10 minut i pozwala wykryć nadprodukcję aldosteronu, ujawniając źródło problemu nawet wtedy, gdy tradycyjne testy są niejednoznaczne.
- Aż 1 na 4 osoby z nadciśnieniem może mieć zaburzenia pracy nadnerczy, a obecne procedury diagnostyczne są inwazyjne, złożone i dostępne tylko w nielicznych ośrodkach.
- W badaniu pilotażowym u 17 pacjentów nowa metoda pozwoliła jednoznacznie wskazać miejsce nadprodukcji aldosteronu, bez żadnych działań niepożądanych.
- Autorzy podkreślają, że skanowanie może zrewolucjonizować diagnostykę pierwotnego aldosteronizmu i umożliwić lepiej ukierunkowane leczenie dla milionów pacjentów z opornym nadciśnieniem.
Źródło:
- University College London
- https://www.nejm.org/doi/10.1056/NEJMc2507481
